استفاده از ظرفیت های بومی در توسعه شهری/ شهرهای کوچک با رویاهای بزرگ! هادی امین – فعال اجتماعی

شهرهای کوچک با وجود جمعیت محدود و منابع اقتصادی کمتر، دارای ظرفیت‌های بومی ارزشمندی هستند که اگر به‌درستی شناسایی و در مسیر توسعه شهری به کار گرفته شوند، می‌توانند آینده‌ای روشن و پایدار برای ساکنان خود رقم بزنند. این ظرفیت‌ها شامل میراث فرهنگی، موسیقی سنتی و منحصر به فرد، غذاهای بومی، پوشش خاص، صنایع دستی، کشاورزی محلی، منابع طبیعی و حتی سبک زندگی اجتماعی و به عبارتی آداب و سنت های پیشینیان مردم است که هر کدام می‌توانند در توسعه شهری گامی مهم و قابل اعتنا تلقی شوند.

در چنین شرایطی یک موسیقی دلنشین، یک نوع غذای خاص، یک سنت دیرینه یا یک محصول منحصر به فرد برخاسته از صنایع دستی، قادر است جایگاهی در اقتصاد ملی و حتی جهانی پیدا کند و و با برند‌سازی و بازاریابی هوشمندانه، هویت فرهنگی و اقتصادی خود را تقویت نماید.

این دست توسعه ها که از بطن و بافت شهری می‌رویند و بدون برنامه های کلان دولت و بودجه های آنچنانی رشد می‌کنندف دوام و ماندگاری ریشه داری دارند.

مشارکت مردم در رشد و نمو نهال این دست توسعه، راز ماندگاری است. زیرا هیچ برنامه توسعه‌ای بدون حضور و همکاری شهروندان به نتیجه مطلوب نمی‌رسد و شهرهای کوچک به دلیل روابط اجتماعی نزدیک‌تر، ظرفیت بالایی برای مشارکت جمعی دارند، این روند موفقیت آمیز تر است.

نمونه این فرایند را در موسیقی سنتی، برگزاری جشنواره های مختلف و جشنواره های اقوام شاهد هستیم که حضور مردم ضامن و بقای این فعالیت ها را تضمین می‌کند.

از سوی دیگر ارزش آفرینی مردمی و اینکه مردم احساس کنند در ساخت آینده شهرشان سهیم هستند، انگیزه بیشتری برای حفظ محیط زیست، حمایت از کسب‌وکارهای محلی و مشارکت در پروژه‌های اجتماعی خواهند داشت.

به عبارت دیگر توسعه شهری مبتنی بر ظرفیت‌های بومی می‌تواند روند مهاجرت بی‌رویه جوانان به کلان‌شهرها را کاهش دهد.، زیرا

علاوه بر این، شهرهای کوچک اغلب دارای جاذبه‌های طبیعی و فرهنگی منحصر به‌فردی هستند که می‌توانند زمینه‌ساز توسعه گردشگری پایدار باشند، به شرط آنکه مدیریت گردشگری به‌گونه‌ای باشد که به محیط زیست و فرهنگ محلی آسیب نرساند، در کنار این موارد، آموزش و سرمایه انسانی زیربنای توسعه محسوب می‌شود و شهرهای کوچک باید به ایجاد مراکز آموزشی، حمایت از مهارت‌آموزی و فراهم کردن فرصت‌های یادگیری دیجیتال توجه ویژه داشته باشند تا نسل جوان برای مشارکت در توسعه آماده شود

ناگفته نماند با مشارکت مردم در بازآفرینی شهری و ایجاد توسعه،  مدیریت منابع آب، حفاظت از جنگل‌ها و مراتع و استفاده از انرژی‌های پاک که باید جزو اصول اساسی برنامه‌ریزی شهری باشد، با ملاحظات بیشتری از سوی مردم دنبال می‌شود.

در پایان باید اذعان داشت این عوامل در کنار هم نشان می‌دهند که شهرهای کوچک با رویاهای بزرگ زمانی به شکوفایی می‌رسند که در کنار توجه به ظرفیت های بومی و منابع انسانی حوزه سرزمینی، توسعه شهری بر اساس احترام به هویت محلی، مشارکت فعال مردم و بهره‌گیری هوشمندانه از ظرفیت‌های طبیعی و انسانی طراحی شود، رویکردی که نه تنها مانع مهاجرت بی‌رویه به کلان‌شهرها خواهد شد، بلکه الگویی الهام‌بخش برای توسعه متوازن و پایدار در سطح ملی به شمار می‌آید و ثابت می‌کند که شهرهای کوچک اگر به ظرفیت‌های بومی خود اعتماد کنند و آن‌ها را در مسیر توسعه به کار گیرند، می‌توانند به مراکز نوآوری، فرهنگ و زندگی پایدار تبدیل شوند؛ شهرهایی که با وجود کوچکی، رویاهای بزرگ دارند و قادرند آینده‌ای روشن برای ساکنان خود رقم بزنند.