به قلم داود نیکبخت کارشناس ارشد تربیت بدنی: تاثیرات مثبت فعالیت ورزشی در مدارس

امروزه به دلایل مختلف دانش آموزان کمتر به انجام انجام فعالیت های ورزشی بدنی تمایل نشان می‌دهند و کمبود فعالیت بدنی در نوجوانان به یک مشکل رایج بدل شده است که بسیاری از دانش آموزان را دچار اضافه وزن و بیماری های مرتبط نموده است.

از آنجایی که نوجوانان بیشتر وقت خود را صرف باز یهای کامپیوتری یا در خوشبینانه ترین حالت، امتحانات و تکالیف می‌کنند، علاقه و زمان کافی برای شرکت در فعالیت های بدنی ندارند. علاوه بر این، سبک زندگی خانواده ها در بی تحرکی نوجوانان تاثیر مستقیم دارد و آن را به یک امر عادی تبدیل کرده و سطح فعالیت بدنی را بیشتر کاهش می‌دهد. گزارش ها حاکی از آن است که سبک زندگی جدید ( کم تحرکی، مصرف فست فود ها، فراهم بودن بسیاری از وسایل راحتی، عدم استفاده از دوچرخه برای حضور در مدرسه یا بازار و …) به افزایش مستمر درصد نوجوانان دارای اضافه وزن و چاق کمک می‌کند. این سبک زندگی، همراه با عوامل خطر قلبی عروقی و متابولیک، درد اسکلتی عضلانی، صدمات، شکستگی‌ها و سایر بیماری های ناشی از افزایش وزن را افزایش می‌دهد و حتی باعث کاهش عزت نفس، کیفیت پایین زندگی و هزینه‌های اقتصادی مرتبط با سلامت در نوجوانان می‌شود.

هر چند در راستای ارتقای سلامت عمومی و سلامت نوجوانان برنامه ها و طرح های متعددی جهت اجرا در مدارس طراحی شده است که همگی بر اهمیت فعالیت بدنی تاکید دارند ولی همچنان سطح کیفی این برنامه ها و رغبت دانش آموزان به انجام فعالیت های بدنی در مدارس در سطح قابل قبولی نیست.

حداقل سطح فعالیت بدنی توصیه شده برای نوجوانان، فعالیت متوسط تا شدید برای حداقل ۲۰ دقیقه در هر جلسه، سه بار در هفته است که بسیاری از دانش آموزان رغبت چنداین به انجام این فعالیت ها ندارند.

از سویی باید اذعان داشت مدارس محیطی ایده‌آل برای اجرای برنامه‌های فعالیت بدنی هستند و این برنامه‌ها در ارتقای آمادگی جسمانی موثر شناخته شده‌اند.

علاوه بر این، نوجوانان در طول روزهای مدرسه بیشتر فعال هستند و مدارس امکان دسترسی به فعالیت های بدنی را به شیوه ای مستقل از پیشینه تحصیلی یا وضعیت اجتماعی-اقتصادی فراهم می‌کنند و از این ظرفیت می‌توان برای توسعه فعالیت های ورزشی در مدارس کمک گرفت.

چرا که فعالیت‌های فیزیکی مبتنی بر مدرسه، قرار گرفتن حداکثری نوجوانان در معرض مداخله را تضمین می‌کند و افزایش تعداد نوجوانان شرکت‌کننده در این فعالیت‌ها نسبتاً آسان است. به این ترتیب، نوجوانان دارای اضافه وزن و چاق نیز می‌توانند بدون احساس بیزاری از چنین فعالیت هایی در این فعالیت ها شرکت کنند.

برنامه های بهداشتی و سلامت مبتنی بر مدرسه که سبک زندگی فعال و پرهیز از بی تحرکی را در نوجوانان ترویج می‌کند، می‌تواند با کاهش زمان صرف شده برای تماشای تلویزیون، اتلاف وقت در فضای مجازی و همچنین با بهبود پارامترهای آمادگی جسمانی، مانند قدرت عضلانی، به بهبود کیفیت زندگی مرتبط با سلامت و تناسب اندام دانش آموزان کمک کند.

بدون شک یکی از مهمترین فواید ورزش برای دانش‌آموزان در کنار تضمین سلامت جسم، تاثیر آن بر بهبود عزت نفس، تأمین نیازهای عاطفی با حضور در جمع همسالان، بهبود ترشح هورمون‌هایی است که منجر به کاهش افسردگی، افزایش شادی و بهبود شرایط خواب می‌شوند.

در حقیقت برنامه های فعالیت بدنی مبتنی بر مدرسه می‌تواند تأثیر مثبتی بر آمادگی جسمانی مرتبط با سلامت دانش آموزان داشته باشد.

انتظار می‌رود در آینده ای نه چندان دور استراتژی هایی که می‌توانند فعالیت های بدنی را در مدارس را افزایش یا ارتقا دهند، تدوین شوند تا فعالیت های بدنی در مدارس تنها به زنگ ورزش محدود نشود و شاهدپیامد های مثبت برنامه‌های فعالیت بدنی مبتنی بر مدرسه در سطوح عملکرد یادگیری، سلامت روان، سبک زندگی و رفتار دانش آموزان باشیم.

به خاطر داشته باشیم فعالیت بدنی در هر سطح، در کنار رژیم غذای مناسب به کنترل استرس و اضطراب دانش‌آموزان و در عین حال بهبود عملکرد آن‌ها می‌شوند.