در گفتگو با رضا مطهر زاده، کارشناس و فعال حوزه چاپ بررسی شد: راهکارهای برون رفت صنعت چاپ از رکود

صنعت چاپ در هر جامعه سنگ محک و نشان دهنده عیار فرهنگ مردم آن دیار است و کارشناسان سطح و میزان کارهای چاپی در یک جامعه را از شاخص‌های مهم توسعه‌یافتگی و پویایی فکر و فرهنگ آن جامعه به شمار می‌آوردند. صنعت بزرگ و با اهمیت چاپ در بیشتر کشورهای توسعه‌یافته جهان در بین پنج صنعت نخست جای گرفته است و در برگیری و ضریب بالای اشتغال آن متولیان کشورها را بر آن داشته است تا به صنعت چاپ به عنوان یک لجستیک و پر اهمیت بنگرند.

با این وجود صنعت چاپ در کشور ما در حال افول است و بعد از صنایعی نظیر نساجی در بحران به سر می‌برد. افزایش قیمت کاغذ و سایر ملزومات چاپ از یک سو و از سویی گسترش و ضرب نفوذ بالای فضای مجازی و رغبت مردم به تبلیغات، نشریات و کتب غیر کاغذی این صنعت را تنگا قرار داده است. به بهانه بررسی راهکارهای برون رفت صنعت چاپ از تنگناهای موجود و آشنایی بیشتر با دغدغه ها و مشکلات پیش روی کارفرمایان و کارگران این صنعت پر سابقه در مصاحبه ای با رضا مطهر زاده از فعالان با سابقه عرصه چاپ استان گلستان به این موضوع پرداخته ایم.

چالش های اساسی صنعت چاپ به ویژه در شهرستان ها کدامند؟

فرسودگی ناوگان صنعت چاپ از چالش های پیش روی این صنعت است و در حال حاضر بسیاری از چاپخانه های کشور از تکنولوژی های قدیمی و عمدتا فرسوده استفاده می‌کنند ولی هنوز یک سری تخصیص ها و دستگاه های خاص پیشرفته در ایران وجود ندارد و همین امر باعث افزایش قیمت تمام شده محصولات چاپی است. البته وجود برخی دستگاه های پیشرفته در تهران باعث می‌شود برخی سفارشات چاپی از شهرستان ها به تهران منتقل شود و در آنجا چاپ شود.

افزایش قیمت کاغذ و تغییرات دائمی قیمتی کاغذ و زینک چاپخانه داران و صنعت نشر و چاپ را با مشکلات جدی مواجه کرده به گونه ای که توان تصمیم گیری دراز مدت از آنها سلب می‌شوند.
جایگاه فضای مجازی را در کاهش رغبت مردم به استفاده فراورده های چاپی چگونه ارزیابی می‌کنید؟

با افزایش ضریب نفوذ گوشی های همراه تبلیغات کالا ها و محصولات، در فضای مجازی رونق گرفت و محصولات چاپی این بخش با کاهش شدید مواجه شد. در بخش مطبوعات و رسانه ها و تولیدات کاغذی نظیر کتاب و جزوه و ... نیز فایل های نشریات و کتاب های مختلف به صورت رایگان یا با قیمتی بسیار اندک در فضای مجازی در حال دست به دست شدن است و همین نیز باعث کاهش رونق چاپ شده است.

تاثیرات جانبی رگود بازار چاپ و آینده این صنعت چگونه است؟

قطعاً با کاهش تیراژ فراوارده های چاپی، کتاب ها و نشریات بازار مستقیم این صنعت دچار تحولات می‌شود و با تعدیل نیرو مواجه خواهیم شد. بماند که صنایع جانبی نیز با مشکلات مواجه خواهند شد و صنعت کاغذ و رنگ، صحافان، صنف رانندگان، فروشندگان محصولات چاپی و ... همه و همه از این روند متضرر خواهند شد. به این موارد کاهش سفارشات را نیز باید افزود. کاهش قدرت خرید، کاهش میزان ازدواج‌ها و در نتیجه تعداد سفارش کارت‌های عروسی به دلایل گسترده اقتصادی، نیز به مشکلات تولیدکنندگان این صنعت دامن زده است. تولید کاغذهای داخلی هم مشکلات مربوط به خود را دارد. در حقیقت یکی از مشکلات جدی که چاپخانه‌ها را با شرایط دشوار روبرو کرده، کاهش سفارشات به دلیل رکود اقتصادی است و به دلیل اینکه چاپخانه‌ها نمی‌توانند هزینه‌های مجموعه خود را سرشکن کنند، نسبت به کاهش هزینه‌های خود مجبور به چاره‌اندیشی شده‌اند که در گام اول کاهش نیرو و یا نقل مکان به مغاز های کوچکتر و کم کردن هزینه های جاری و جانبی است.

چاره دم دستی و فوری برای خروج این صنعت از رکود چیست؟

خوراک اصلی چاپخانه کاغذ و مواد اولیه چاپ مثل زینک و جوهر و ... است. شاید نظارت، ارائه گسترده و با قیمت مناسب این ادوات و توزیع کاغذ و زینک یارانه ای بتواند گره گشای مقطعی مشکلات این صنعت باشد و در دراز مدت چاره ای اساسی برای آن اندیشید. گام دوم بررسی و تجدید نظر در میزان مالیات است. ساماندهی بازار با تعیین تعرفه‌هایی با نرخ‌های شناور و متناسب با شرایط تورمی و کنترل و نظارت بر اجرای دقیق آن با استفاده از ابزارهای قانونی هم می‌تواند در این وضعیت چاره‌ساز باشد. در گام سوم اعطای وام کم بهره خرید تجهیزات و ادوات چاپ نیز از جمله راهکارهای نجات صنعت چاپ از بحران پیش رو است که امید است با نگاه های توسعه محور و رو به جلو، شاهد خروج برخی سفارشات چاپی از استان ها نباشیم و همه چاپخانه های کشور بتوانند محصولات با کیفیت و با قیمت مناسب در اختیار شهروندان قرار دهند.