«خودروی مفهومی» یا خودروی نفهم!

وحید حاج سعیدی در یادداشتی نوشت:/ حقیقت امر چند روز قبل یک سایت اقتصادی مقاله ای با این مضمون که «آیا ایران می‌تواند خودروی مفهومی تولید کند؟» منتشر ساخت. هر چند این سوال بسیار سطحی و پیش پا افتاده مطرح شده و دو غول خودروسازی ایرانی قادر به تولید هر نوع خودرویی هستند؛ با این حال اگر صلاح بدانید مختصر توضیحی در خصوص «خودروی مفهومی» ارائه کنیم.

صنعت خودروسازی در جهان، دهه‌هاست با ساخت «خودروی مفهومی» (Concept car)، به دنبال باز کردن افق‌های جدید پیش روی این صنعت است. «خودروهای مفهومی»، در واقع برای ساخته شدن و عبور و مرور در خیابان ها طراحی نمی‌شوند، بلکه نمونه هایی از این خودرو ها در نمایشگاه‌های خودرو به نمایش در می‌آیند تا تصویری باشند از اینکه تخیلات و البته توانایی فنی شرکت های خودروساز تا کجا ممکن است جلو بروند. از سویی هر کدام از خودروسازان بزرگ دنیا تلاش می‌کنند تا با ساخت یک ماشین کانسپت، هم قدرت و تکنولوژی خود را به رخ حریفان بکشانند و هم اولین‌ها را به‌نام خود ثبت کنند. طراحی های خلاقانه و حیرت‌انگیز، استفاده از آلیاژ منحصر به فرد، دارا بودن موتورهای قوی یا برقی، سرعت بیش از حد و ... برخی از مختصات خودروهای مفهومی هستند.

برای نمونه، همین اواخر، شرکت «BMW»، خودرویی مفهومی را به نمایش گذاشته که قابلیت تغییر رنگ بدنه توسط کاربر با فشار یک دکمه را دارد. نکته اما اینجاست که بسیاری از خودروهایی که همین امروز ساخته می‌شوند، در دو دهه گذشته در دسته خودروهای مفهومی قرار داشته‌اند. برای مثال در اوایل شکل گرفتن صنعت خودروسازی به دلیل طراحی نشدن کاربراتور در موتورخودروهای بنزینی، خودروها مجبور بودند در سرابالایی ها به صورت دنده عقب حرکت کنند تا بنزین بتواند از باک وارد موتور خودرو شود.

با این حال صنعت خودروسازی دنیا نیاز به سال ها زمان دارد که بتواند به بخشی از افتخارات و توانمندی های خودروسازی ما دست پیدا کند چرا که دوستان در این صنعت تمام اولین ها را به نام خودشان ثبت کرده اند! در واقع این روزها اگر در دنیا کلماتی نظیر «نوآوری» یا «بهره وری» نشانه پیشرفت و توسعه در صنعت خودروسازی محسوب می‌شوند، این کلمات در شرکت های مفخم خودروسازی «ایران خودرو» و «سایپا» فحش و توهین محسوب می‌شوند! چرا که در دنیا خودروهای مفهومی قابل خرید و فروش نیستند و معمولاً تنها یک نسخه از آنها تولید می‌شود. اما این شرکت ها به مراتبی از پیشرفت و توسعه دست پیدا کرده اند که میلیون ها نفر در مقاطعی برای پیش خرید خودرویی در لاتاری ثبت نام می‌کنند که اساساً هیچ مفهومی از خودرو در ذهن متبادر نمی‌سازد و نوع و مدل خودرو، رنگ، قیمت و حتی تاریخ تحویل آن مشخص نیست!

بماند که در بحث فنی نیز خودروهایی تولید می‌شوند که از بیخ زبان نفهم هستند و در تصادفات، راننده باید به صورت هوشمندانه ای زاویه مناسب و شدت ضربه را تنظیم کند که احتمال باز شدن کیسه هوا افزایش پیدا کند!

در بحث صرفه جویی هم شرکت های خودروسازی جهان بعد از سال ها به این نتیجه رسیده اند در ساخت برخی قسمت‌های این خودرو (همچون کفپوش های پلاستیکی قسمت سرنشین یا دستگیره ها) از زباله های پلاستیکی بازیافت شده در اقیانوس‌ها استفاده کنند یا شیشه جلوی خودرو کوچکتر می‌سازند تا هم هزینه تولید کمتر شود و هم نور کمتری به داخل خودرو بتابد و سرمایش خودرو در تابستان ساده‌تر شود.

غافل از اینکه شرکت های خودروسازی ما سالهاست بهینه سازی اقتصادی خودرو را آغاز کرده اند و با کاستن ضخامت بدنه خودرو تا اندازه ای که با فشار انگشت فرو رفتگی ایجاد می‌شود، افق های نوینی در بحث طراحی بدنه خودرو پدیدار شده است. بماند که عزیزان با حذف زه ضربه گیر، ترمز دیسکی عقب، کیسه هوای عقب، ضبط صوت، سیستم سخنگوی عیب‌یاب، سنسور دنده عقب، آچار چرخ، مثلث شب نما، آنتن، فندک، پشت سری راننده و کف پوش و سایر ملزومات جا گیر و غیر ضروری، انقلابی در تولید خودروهای به صرفه و اقتصادی به راه انداخته اند. فقط کم مانده جهت پیشواز رفتن در تولید نسخه های خودران (بدون راننده) صندلی راننده و آینه ها را هم حذف کنند!