ابرچالش آب در هزاره سوم به قلم محمد میر عرب دکترای مدیریت

چالش آب یک بحران زیست محیطی منطقه ای، مقطعی و یا موقتی نیست و تقریباً همه کشورهای دنیا در مدیوم های مختلف با این چالش بزرگ دست به گریبان هستند. انتظار می‌رود تا سال 2030، تقاضای جهانی آب شیرین تا 40 درصد از عرضه بیشتر شود و تخمین زده می‌شود که 1.6 میلیارد نفر از آب آشامیدنی مدیریت شده ایمن برخوردار نباشند. در حال حاضر نیز 4 میلیارد نفر از ساکنان این کره خاکی در مناطق کم آب زندگی می‌کنند و از هر چهار شهر یک شهر در دنیا با ناامنی آبی با درجات مختلف مواجه است. فلذا برنامه ریزی گسترده ای در جهت کمرنگ کردن اثرات این بحران در سطح جهانی و بین المللی طراحی شده است و همه ساله جلسات، نشست ها و کنسرسیوم های متعددی در دنیا به منظور پیشگیری از گسترش تبعات بی آبی در دنیا برگزار می‌شود.

تبعات بی آبی از مناظر و فیلتر های گوناگون قابل بحث و بررسی هستند. هنگامی که آب ها خشک می‌شود، مردم نمی‌توانند به اندازه کافی برای تغذیه محصولات تولید کنند و ممکن است مشکلات اقتصادی عدیده ای در بحث کشاورزی رخ دهد. علاوه بر این، بهداشت نامناسب آب شرب – مشکل حدود 2.4 میلیارد نفر از سکنه کره زمین - می‌تواند منجر به بیماری های اسهالی مرگبار از جمله وبا و تب حصبه و سایر بیماری های منتقله از طریق آب شود. مشکلات زیست محیطی که منجر به ایجاد تغییرات در اکوسیستم مناطق مختلف می‌شوند، زندگی حیات وحش را به خطر می‌اندازند.

اینها تنها بخشی از مشکلات رونمایی از ابرچالش کم آبی در دنیا هستند و تبعات دیگری از جمله بحران های اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و ... در زیر سایه این چالش در سال های آتی دامن گیر بشر خواهند شد.

بر همین اساس دولت ها با به گیری تجارب پیشینیان و علوم نوین به نوعی در تلاشند تا دستکم از اثرات تبعات منفی چالش کم آبی بکاهند.

در حال حاضر در بسیاری از کشورهای پیشرفته پیاده سازی سیستم های نوین جمع آوری آب باران برای جمع آوری و ذخیره آب باران برای آشامیدن یا شارژ سفره های زیرزمینی. تقویت قابلیت تصفیه آب خانگی از طریق استفاده از فیلترها، ضدعفونی کننده های خورشیدی یا لخته سازها و طرح های مشابه با جدیت دنبال می‌شود.

احداث سد ها و آبگیرهای متناسب با اکو سیستم منطقه، برداشت و ذخیره آب باران، قنات ها، نمک زدایی، تغییر الگوی کشت، پساب زدایی و استفاده مجدد از آب و... و در مجموع تسریع در روند اجرای پروژه های تدوین شده در حوزه منابع آب نیز می‌تواند کمک بسزایی در اقتصاد و معیشت مردم و مصرف بهینه آب داشته باشد.

اما باید به خاطر داشت صرفه جویی در مصرف آب ، پیشگیری از هدر رفت آب و بالا بردن راندمان کارایی آب چه در بخش خانگی و چه در بخش صنعت و کشاورزی به عنوان اولین و اساسی ترین گزینه حفظ مایه حیات همواره مورد تاکید کارشناسان این حوزه است. در ضمن باید خاطر نشان کرد صرفه جویی به معنای کم مصرف کردن نیست بلکه استفاده بهینه و تاثیر گذار از آب در شرایط گوناگون است. تغییر الگوی کشت در کشاورزی و ایجاد تغییرات اساسی در جانمایی و تامین آب کارخانجات بزرگ می‌تواند گامی اساسی در مصرف بهینه آب محسوب شود. آب را آسان هدر ندهیم.