اشتغال بومی، موتور پیشران توسعه پایدار ناصر زنگانه – دکترا ی کارآفرینی

توسعه یکی از مفاهیم عمیق زندگی اجتماعی است که دارای تعاریف مختلف و متنوعی است. در مکاتب اجتماعی کارشناسان، توسعه را به مثابه درختی تعبیر می‌کنند که ریشه آن از «فرهنگ» و «آموزش» تشکیل شده و میوه آن «بهبود کیفیت زندگی» افراد در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، علمی و ..است. رسیدن به توسعه پایدار دارای مراتبی است که یکی از فعالیت های توسعه ای که دارای جایگاه و اعتبار گسترده ای است، اشتغال و شرکت در فعالیت های اقتصادی است.

توسعه هدفمند فعالیت های اقتصادی در سطوح مختلف منجر به شکل گیری نظام اقتصادی هدفمند، برطرف شدن فقر در جامعه، کاهش آسیب های اجتماعی و در نهایت بهبود کیفیت زندگی افراد می‌شود.

از آنجا که ایجاد اشتغال نیازمند منابع مالی عظیم است، همواره به عنوان یکی از چالش‌های اساسی در جوامع مختلف به ویژه در کشورهایی است که با نرخ بیکاری بالا مواجه هستند، مطرح است. فلذا  ایجاد اشتغال با تکیه بر ظرفیت های بومی، یکی از رویکرد های مهم و اساسی در ایجاد اشتغال پایدار به عنوان موتور پیشران توسعه محسوب می‌شود.

این فرآیند می‌تواند با کمترین هزینه تنها با راهنمایی و مشاوره دادن به افراد منجر به ایجاد اشتغال در موقعیت های مختلف شود. این رویکرد در نهایت منجر به ایجاد درآمد پایدار، توسعه اقتصادی محلی، کاهش مهاجرت‌های اجباری و بهبود شرایط اجتماعی و اقتصادی افراد جامعه می‌شود. در این رویکرد ظرفیت ها و زیرساخت های مد نظر امکان فعالیت در حوزه های کشاورزی، گردشگری، فرهنگی و سنتی و ... در مناطق مختلف کشور است.

بسیاری از مناطق کشور ما دارای منابع غنی کشاورزی هستند که می‌توانند به عنوان منبع اصلی اشتغال مورد استفاده قرار گیرند. توسعه کشاورزی پایدار و استفاده از تکنولوژی‌های نوین در این حوزه می‌تواند باعث ایجاد مشاغل اصلی و جانبی متعددی جدید شود. علاوه بر این، صنایع تبدیلی و بسته‌بندی محصولات کشاورزی نیز می‌توانند فرصت‌های شغلی بیشتری ایجاد کنند.

از دیگر ظرفیت های بومی در مناطق مختلف کشور می‌توان به جاذبه های طبیعی، تاریخی، سنتی ( آئین و سنن) اشاره کرد.

مناطق بومی بسیاری در کشور وجود دارند که دارای جاذبه‌های طبیعی و فرهنگی هستند و می‌توانند به عنوان مقصد گردشگری گردشگران داخلی و خارجی مورد استفاده قرار گیرند. توسعه گردشگری در این مناطق، به ویژه از طریق اقامتگاه‌های بوم‌گردی، می‌تواند منجر به ایجاد مشاغل در زمینه‌های مختلفی از جمله هتلداری، راهنمایی گردشگران، صنایع دستی و خدمات غذایی شود.

صنایع دستی و هنرهای سنتی نیز به عنوان دیگر زیرساخت و ظرفیت بومی استان های مختلف مورد توجه کارشناسان و اساتید حوزه اشتغال و اقتصاد است.

در بسیاری از مناطق بومی، تولید صنایع دستی و هنرهای سنتی بخش قابل توجهی از فرهنگ و اقتصاد محلی را تشکیل می‌دهد. استفاده از مشاوران اقتصادی قوی و حمایت مالی و معنوی از این صنایع و ایجاد بازارهای فروش داخلی و خارجی برای آنها می‌تواند باعث ایجاد فرصت‌های شغلی پایدار برای جوانان و به ویژه زنان در مناطق روستایی و کمتر توسعه‌یافته شود.

با این وجود باید اذعان کرد رسیدن به آرمان های مطلوب اشتغال نیازمند آموزش و مهارت‌آموزی است. در حقیقت زیرساخت به تنهایی قادر به ایجاد اشتغال نیست و آموزش، مهارت آموزی و فرهنگ سازی سه فاکتوری هستند که ایجاد اشتغال بومی را کلید می‌زنند.

به دیگر زبان یکی از مهم‌ترین زیرساخت‌ها برای ایجاد اشتغال در مناطق بومی، ارتقای سطح مهارت‌ها و آموزش نیروهای انسانی است. برگزاری دوره‌های مهارت‌آموزی و آموزشی در زمینه‌های مختلف فنی، کشاورزی، خدماتی و حتی کارآفرینی می‌تواند زمینه‌ساز ایجاد اشتغال در این مناطق باشد.

در پایان باید اشاره کرد ظرفیت‌های بومی فرهنگی شامل آداب و سنن، موسیقی، پوشش و تغذیه خاص اقوام مختلف در اقصی نقاط مناطق مختلف کشور نیز می‌توانند به عنوان منابعی ارزشمند و زیرساختی برای توسعه اقتصادی و ایجاد اشتغال مورد استفاده قرار گیرند. به علاوه با تمرکز بر کشاورزی پایدار، توسعه گردشگری، حمایت از صنایع دستی و سرمایه‌گذاری در بخش های مختلف فرهنگ و سنن، می‌توان بستری مناسب برای رشد اقتصادی و اشتغال‌زایی در مناطق کمتر برخوردار فراهم کرد.