ایمنی و مبلمان شهری، دو مولفه مهم در شهر سازی - حسن شموشکی

امروزه در دنیا عمران و آبادی یا به عبارت فنی تر، توسعه شهری با ساخت و ساز ارتباط نزدیکی دارد و می‌توان ادعا کرد ساختمان های ایمن، زیبا و همگن با محیط شهری، شهر ها را در مسیر توسعه و پیشرفت قرار می‌دهند. در چنین شرایطی ساخت و ساز های غیر مجاز و غیر اصولی به ویژه در حاشیه شهر ها و ساختمان سازی غیر متقارن و ناهمگون در معابر اصلی شهر، باعث بر هم خوردن توازن شهری و مبلمان شهری می‌شوند. در حقیقت این دو عامل (ساخت و ساز غیر مجاز و غیر اصولی و غیر متقارن) را می‌توان از عوامل برهم خوردگی چهره شهر ها و آلودگی بصری در جوامع شهری امروز نامید.                                                                                           

بر همین اساس و به منظور جلوگیری از تبعات ناشی از این دست ساخت و سازهای نا ایامن و نامتقارن، برنامه‌ریزی های گسترده ای در جهت پیشگیری از این سبک ساخت و ساز صورت گرفته است ولی باید اذعان هنوز تا رسیدن به شرایط مطلوب زمان زیادی لازم است!

البته مشکل تنها ساخت ساختمان های جدید غیر اصولی نیست و مبلمان فعلی شهر ها نیز به دلایل گوناگون اقتصادی، فرهنگی (وندالیسم یا همان تخریب اموال عمومی) و عدم رسیدگی دائمی و مدیریت نامناسب در این آلودگی بصری موثرند و این شلختگی و به هم ریختگی بصری حتی در شهرهای کوچک نیز پرشمار و چشم آزار است.

یکی دیگر از مشکلات مرتبط با شهرسازی کاهش توان اقتصادی مردم است که این موضوع نیز ناخواسته در بروز پدیده ساخت ساختمان های غیر اصولی و ناهمگن بی تاثیر نیست.

در حقیقت یکی از مشکلات جوامع صنعتی ساخت و ساز در متراژ کم و ساخت و ساز های ناهمگون و سینوسی است. به دیگر سخن افزایش قیمت زمین از یک سو و افزایش مصالح ساختمانی باعث شده تا بسیاری از خانواده ها تنها به ساخت یک سرپناه فکر کنند و ابعاد و زیبایی ساختمان ( به ویژه اگر ساختمان در حاشیه شهر باشد) در نزد سازندگان جایی نخواهد داشت.

هر چند استفاده بهینه از زمین‎هایی که ساخت و ساز در آنها انجام می‎شود، امری طبیعی و منطقی است ولی گاهی اوقات مشاهده می‎شود که در نقاطی از شهرهای استان – که آن نقاط از نظر اقتصادی و تجاری نیز مهم هستند و قیمت زمین در آن مناطق بالاست- به دلیل متراژ کم زمین‎ها، ساختمان‎ها و مغازه‎هایی ساخته می‎شوند که به هیچ عنوان فنی و مهندسی ساز نیستند و عمدتاً ظاهر مناسبی نیز ندارند.

این مدل ساخت و ساز، علاوه بر اینکه به زیبایی مبلمان شهری آسیب می‎رسانند، از نظر اقتصادی هم مقرون به صرفه نیست و توجیه اقتصادی هم ندارد

عرض کم بنا، نداشتن پارکینگ و کم بودن متراژ واحدها از یک سو و نصب برخی وسایل جانبی نظیر کولر و لوله بخاری از سوی دیگر از جمله ویژگی‎های عمومی این سازه‎ها هستند. این ساختمان‎ها عموما دو یا سه طبقه هستند و یک درب ورودی و راه پله دارند که تقریبا یک سوم از زمین صرف ساختن راه پله و درب ورودی می‌شود. در ضمن به دلیل عرض کم این زمین‎ها صاحبان آنها قادر به ساخت پارکینگ در ساختمان خود نیستند و ناخواسته به مشکل ترافیک شهر هم اضافه می‎شود. از آنجایی که قوانین جدی و سخت گیرانه ای برای همسان سازی و ساخت یک پارچه سازه ها (به لحاظ طبقات و نمای بیرونی) در کشور وجود ندارد، این ساختمان ها که تعداد آنها نیز در شهر ها کم نیست را نما و مبلمان شهری بر هم می‌زنند.

در پایان باید اشاره داشت، توجه به نقش و اهمیت مبلمان در زیباسازی سیما و منظر شهری تنها وظیفه شهرداری ها و نهادهای متولی فنی و مهندسی نیست و شهروندان نیز باید دغدغه ساخت و ساز ایمن و شکیل را داشته باشند و علاوه بر رعایت اصول فنی و مکانیکی به اصول زیبایی شناسی و همسان سازی ساختمان ها نیز توجه داشته باشند.

حسن شموشکی - شهردار مزرعه کتول