در گفتگو با فاطمه دیلم مدیر مجتمع آموزشی اندیشه مطرح شد: ضرورت توجه بیشتر به جایگاه مدرسه و نقش آن در تعلیم ارزش ها

در همه کشورهای توسعه یافته و مترقی دنیا، مدرسه به عنوان مدنی ترین نهاد اجتماعی نقشی اساسی و انکار ناپذیر در توسعه مهارت های اجتماعی دارد و از مهم ترین نهادهاى اجتماعى، تربیتى و آموزشى و اصلى ترین رکن تعلیم و تربیت محسوب می‌شود. در کشور ما نیز زیربنا و ساختار مدارس بر هیمن اصل بنا نهاده شده اند و وظیفه انتقال ارزش هاى اساسى جامعه در کانون اصلى توجه نظام آموزشى قرار دارد..

انتقال ارزش ها در مدارس به طرق مختلف و در لابه لاى دروس گوناگون صورت مى گیرد و کارایى تعلیم ارزش ها در هر درس، به میزان درک معلم از اهداف موردنظر در آن درس بستگى دارد. معلم با شناخت امکانات، به تجهیز محیط آموزشى مى پردازد و با شناخت علایق و توانایى شاگردان، آنان را در جهت صحیح یادگیرى هدایت مى کند؛ چراکه موفقیت در مدارس مستلزم آن است که معلمان عقاید دیگران را بپذیرند. نظام آموزش و پرورش از طریق روش هایى که در امر تدریس به کار مى گیرد ارزش ها و برداشت هاى خاصى را در ذهن دانش آموزان جاى مى دهد و در روند تبیین ارزش ها، همسالان از طریق کنش متقابل، نقش مهمى ایفا مى کنند، به گونه اى که نظام هاى آموزشى در دنیا تلاش مى کنند از توانایى هاى منابع انسانى خود سود ببرد

به منظور آشنایی بیشتر با نقش مدارس در انتقال ارزش ها و تعلیم و تربیت کودکانی آشنا با علوم اجتماعی جامعه با «فاطمه دیلم» مدیر آموزشگاه غیر دولتی اندیشه با سه دهه تجربه آموزشی و مدیریتی مصاحبه کوتاهی انجام دادیم: فاطمه دیلم معلم نمونه شهرستان، رتبه اول شهرستان و استان در الگوی برتر تدریس و روش تدریس خلاق در سالهای متوالی تدریس است و تاکنون مقالات متعددی نیز در امر تربیت و آموزش به نگارش در آورده است.

نقش مدارس در موفقیت آینده افراد را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

بدون شک موفقیت افراد در هر شغلی علاوه بر فراگرفتن علم مربوط به آن حوزه، به روابط انسانی افراد بستگی دارد. در واقع هر قدر فرد دارای روابط اجتماعی قوی تری باشد، آینده ای تضمین شده تر و پویا تر خواهد داشت. مدرسه به عنوان اولین پایگاه آموزش روابط انسانی نقشی اساسی و ماندگار در این مقوله دارد. آموزش علوم رفتاری و علوم اجتماعی به کودکان به ویژه در سنین پائین باعث می‌شود، دانش آموزان در آینده در ارتباط با افراد مختلف، دچار سردرگمی نشوند و بدانند که کجا باید بله و کجا نه بگویند. در واقع ریشه بسیاری از مشکلات امروز جامعه ناشی از عدم آگاهی در شناخت افراد است که زمینه ناهنجاری های گسترده ای در جامعه است.

نقش معلم در این فرآیند چگونه است؟

معلم در مدرسه به عنوان محور و تکیه گاه آموزش محسوب می‌شود. در واقع معلم با خلوص نیت و دانشی که دارد، در توسعه اهداف آموزشی و انسانی گام بر می‌دارد. معلم در کلاس تلاش می‌کند موجب موفقیت دانش آموز خود شود. معلم کارآمد تفکر خلّاق را در دانش آموزان پرورش مى دهد و در واقع، معلم اساسى ترین عامل براى ایجاد موقعیت مطلوب در تحقق هدف هاى آموزشى و اجتماعی در مدرسه است. از سویی اعتماد دانش آموز به معلم زمینه ساز تسهیل در آموزش انواع علوم در مدرسه می‌شود و این اعتماد سازی گرانبها ترین سرمایه یک معلم در کلاس درس و مدرسه است.

نقش خانواده را توسعه ارزش های اخلاقی در جامعه چگونه می‌بینید؟

تربیت و پرورش فرزندان از بدو تولد آغاز می‌شود وتا شش سالگی دوره حساس و سرنوشت سازی برای شکل گیری شخصیت است. همچنین سالهای شش تا چهارده سالگی نیز در رشد شخصیت افراد مؤثر است .از نظر علم روانشناسی یک سوم رفتارهای شخصیتی هر فرد از طریق ژنتیکی به ارث می‌رسد و دو سوم آن تحت تأثیر تعلیم وتربیت و محیط واجتماع شکل می‌گیرد در اینجا ست که وظیفه سنگین پدران ومادران در تربیت فرزندان آشکار می‌شود زیرا پروش صحیح ومحبت وتوجه کافی دراین دوران موجب میشود که کودکان امروز در آینده افرادی با اعتماد به نفس باشند و در اجتماع احساس امنیت وآزادی کنند. فلذا جا دارد خانواده در این خصوص با استفاده از نظرات کارشناسان و افراد مطلع مانع از شکل گیری اخلاق و عادات مذموم در فرزندان شوند.

در مدرسه شما چه اقداماتی برای توسعه ارزش های اخلاقی صورت می‌گیرد؟

کودکان به ویژه در دوران ابتدایی سوالات بیشماری در ذهن دارند که اگر به این سوالات به صورت درست پاسخ داده نشود، در آینده منشاء مشکلات و گرفتاری های زیادی برای کودکان ایجاد خواهد شد. به همین علت لازم است دانش متولیان و مربیان این حوزه در زمینه روحیات کودکان افزایش یابد و مربیان، در کنار موضوع آموزش، دو نکته تفکر و نیز اخلاق و رفتار را نیز مورد توجه قرار دهند.

ایجاد تعامل بین خانواده ها و مربیان، دعوت از اساتید به منظور آموزش خانواده ها و توجه به مسائل تربیتی و اجتماعی در دستور کار مدیریت این مدرسه قرار دارد و همواره سعی داریم به سوالات بچه ها از دریچه نگاه خودشان پاسخ داده شود تا هیچ گونه تعارضی بین مدرسه، خانواده و کودکان به وجود نیاید.

برای سال جاری چه برنامه های در نظر دارید؟

با عنایت به ساحتهای شش گانه تعلیم وتربیت و پرورش تمام ابعاد شخصیتی دانش آموزان، بنا داریم در سال جاری دانش آموزان را برای شرکت در جشنواره ها،المپیادها و مسابقات مختلف آماده کنیم. در ضمن به جهت شناخت وپرورش استعدادهای دانش آموزان در زمینه های مختلف ساحتهای تعلیم وتربیت وتوجه ویژه به آموزش مهارتهای زندگی به دانش آموزان،با برگزاری دوره های نتعدد در صدد ارتقاء شاخص های مهارت زندگی در دانش آموزان دانش آموزان هستیم.

سخن پایانی

داشتن اخلاق و توجه به مسائل دینی، داشتن انگیزه و تلاش در جهت یافتن راه اصلی زندگی سه عاملی هستند که اگر بتوانیم در راه توسعه این موارد گام برداریم قطعاً با موفقیت های چشمگیری در آینده مواجه خواهیم شد و نسلی آینده نگر و پویا تحیول جامعه خواهیم داد. بدون شک این مهم تنها در صورت تعامل سانزده خانواده ها با مدارس صورت خواهد گرفت و هر قدر این ارتباط نزدیک تر و صمیمانه تر باشد، زمینه تربیت اصولی و آموزش علمی کودکان تسهیل می‌شود و کار مربیان و معلمان اسان تر خواهد شد. از سوی دیگر روابط نادرست عاطفی پدر و مادر، ناسازگاری بین اعضای خانواده، افراط و تفریط در حمایت و مراقبت، عدم توجه و نظارت بر دوستان و معاشران فرزندان و… از مسائل مهمی هستند که نقش اساسی در شکست تحصیلی آنان دارد. فلذا جا دارد خانواده ها در برخورد با کودکان نهایت دقت را داشته باشند و سعی کنند مسائل منفی زندگی در آینده کودکان که روحیه حساسی دارند، تاثیر نگذارد.