جایگاه پلیس و مشارکت مردم در توسعه «امنیت اجتماعی»

به قلم سرهنگ «حسین نوروزی» فرمانده انتظامی شهرستان علی آباد کتول

جایگاه پلیس و مشارکت مردم در توسعه «امنیت اجتماعی»

«مشارکت مردم» و «درونی شدن ارزش‌های اجتماعی» دو مولفه مهم در توسعه امنیت اجتماعی پایدار محسوب می‌شوند

به گزارش پایگاه خبری ندای کتول «سرهنگ حسین نوروزی» فرماندهی انتظامی شهرستان علی آباد کتول در یادداشتی نوشت: امنیت اجتماعی در هر جامعه ای با توجه به بافت و ساختار ایدئولوژیک شهروندان آن جامعه تعریف می‌شود و با ساختارهای فکری و فرهنگی جوامع ارتباط مستقیم دارد. اما در مجموع آرامش و آسودگی خاطری که نظام حاکمیتی در مقولات سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، حقوقی و قضایی و ... برای شهروندان خود ایجاد می‌کنند، امنیت اجتماعی نامیده می‌شود.

بی هیچ تردید رسیدن به امنیت اجتماعی پایدار نیازمند مشارکت همه شهروندان و نهاد های اجتماعی است و ضرورت اصلاح یا بروز کردن کارکرد نظام های آموزشی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و حقوقی بیش از گذشته احساس می‌شود.

با این وجود نقش نهادهای نظارتی، امنیتی، انتظامی و قضایی در رسیدن به امنیت اجتماعی پایدار غیر قابل انکار است و بپذیریم بخش اعظمی از امنیت حاصل شده در جامعه کنونی ما، مرهون تلاش های شبانه روزی این قشر و خون های ریخته شده شهدای امنیت است که مقام معظم رهبری نیز در فرمایشات شان بارها به این نکته اشاره کرده است.

در حقیقت بار اصلی امنیت در جامعه کنونی بر دوش پلیس نهاده شده است و کمبود یا نبود طرح های جامع مهندسی و معماری اجتماعی و فرهنگی بار این مسئولیت را صد چندان کرده است. سوء مدیریت ها، مسئولیت‌ناپذیر بودن بعضی از سازمان‌ها و نهادها، ولنگاری ها و رهاشدگی های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی در فضای مجازی و حقیقی، بها دادن به برخی چهره ها و سلبریتی ها که خالق و طراح بحران های هویتی در نسل جوان هستند و ... باعث شده تا پلیس و قوه قضائیه به عنوان آوانگارد یا پیشرو در صف اول مبارزه با اکثر ناهنجاری های موجود در جامعه قرار بگیرند و همواره نوک پیکان منتقدان نیز به سمت و سوی آنها قرار دارد.

در صورتی که سایر نهاد های آموزشی، فرهنگی و اجتماعی که می‌توانند با آموزش به موقع و پیشگیری بهنگام، مانع از بروز کژتابی ها و ناامنی ها در جامعه شوند، کمتر مورد انتقاد و بازخواست قرار می‌گیرند.

در حقیقت حرکت و راهبرد نهاد های آموزشی، فرهنگی و اجتماعی که تعداد آنها نیز کم نیست، باید به گونه ای باشد که منجر به افزایش سطح آگاهی های شهروندان جامعه شده و به تبع آن افزایش سطح تعامل و مشارکت مردم و گروه های مردمی مانع از بروز نا امنی و ناهنجاری در جامعه شود. در این دست راهبرد امنیت عینی و ذهنی در جامعه نمایان خواهد شد و مشارکت مردم نیز ضمانت پایداری امنیت است. اما اگر در جامعه کنترل‌کننده‌های مردمی تضعیف شوند، باعث گسیختگی و پیدایش خرده‌فرهنگ‌های منفی می‌شود که خود زمینه ناامنی اجتماعی و افزایش ناهنجاری‌هاست. در این هنگام اگر فرد یا افرادی بخواهند خارج از این ساختار طراحی شده و همگانی، مرتکب جرم شوند، پلیس و نهاد های قضایی وارد عمل می‌شوند و به عبارتی پلیس گام آخر طراحی شده در این راهبرد است. اما در حال حاضر شاهد هستیم که پلیس و نیروی های انتظامی و قضایی در راس این هرم قرار دارند و حتی در مواقعی وظیفه آموزش به خاطیان نیز بر عهده پلیس نهاده شده است!

در کنار ضرورت حضور و مشارکت مردم، شاید بتوان از « فرایند درونی شدن ارزش‌های اجتماعی» نیز به عنوان یک راهکار قابل اعتنا و جدی، در توسعه امنیت اجتماعی پایدار نام برد. فرایندی که سنگ بنای ایجاد و خلق آن باید در نهادهای آموزشی نهاده شود.

البته در طراحی این مسیر توجه به نوع ارزش ها نیز بسیار مهم است چرا که ارزش ها و ایدئولوژی افراد در جوامع با یکدیگر تفاوت دارند. به عنوان مثال موسیقی در جوامع شرقی سینوسی‌است و با حرکات کیهانی و زیستی منطبق است و دارای الهام و احساس و معنویت است؛ اما موسیقی غربی‌ها، خطی‌است. فلذا حتی می‌توان ادعا کرد توسعه موسیقی غربی‌ها برای روح و احساس شرقی‌ها، تا حدودی ناهنجاری و عدم هارمونی ایجاد می‌کند.

مخلص کلام اینکه در ایجاد امنیت اجتماعی موارد زیادی از جمله شخصیت افراد، ساختار ذهنی، سنت، قومیت، مذهب، سطح اقتصادی و آموزشی، خرده فرهنگ ها و ... باید با دقت مورد مداقه قرار گیرند و در تحلیل ساختارشناسانه مد نظر قرار داده شوند. امنیت اجتماعی مقوله ای وارداتی یا یافتنی نیست و برای رسیدن به امنیت پایدار، ضمن برنامه ریزی منسجم، همدلی و مشارکت همه آحاد جامعه و نهاد های اجتماعی یک ضرورت است.